Cenne zbiory trafiły do Muzeum Auschwitz-Birkenau: prace artystyczne Waldemara Nowakowskiego i unikalne dokumenty obozowe. Poznaj historię ocalałego z Auschwitz i jego żony.
Cenne Zbiory Przekazane do Muzeum Auschwitz-Birkenau
Do zbiorów Muzeum Auschwitz-Birkenau trafił cenny zbiór prac artystycznych autorstwa ocalałego z obozu, Waldemara Nowakowskiego, oraz kolekcja obozowych dokumentów związanych z nim i jego żoną.
Nowe Prace Artystyczne w Zbiorach Muzeum
26 niewielkich akwarel i rysunków tuszem, przekazanych przez wnuka artysty, Pawła Huczkowkiego, stanowi część większego cyklu. Kilkadziesiąt prac z tego cyklu znajduje się już w zbiorach Muzeum od lat 80. i 90. XX wieku. Te unikalne prace przedstawiają kolejne obozowe wydarzenia i sytuacje, tworząc wyjątkowy zapis losów więźnia. Dzięki nim możemy zobaczyć sceny rozgrywające się za drutami obozu, co jest niezwykle cennym uzupełnieniem ikonograficznej dokumentacji dotyczącej życia i losu więźniów w Auschwitz.
Wszystkie akwarele zostały przekazane przez najbliższą rodzinę artysty, w tym wcześniejsze prace przez żonę Marię, również więźniarkę obozu, oraz ich córkę Ewę. Część prac mogła powstać jeszcze w obozie, ponieważ Waldemar Nowakowski pracował jako pisarz, a później blokowy w obozowym szpitalu, gdzie miał dostęp do papieru i materiałów piśmienniczych.
Wartość Artystyczna i Historyczna
Agnieszka Sieradzka, historyk sztuki w zbiorach Muzeum, podkreśliła wartość tych prac: „Dosadność niektórych scen, staranność wykonania, a także alegoryczność wielu z nich, może świadczyć o tym, że większość została wykonana po odzyskaniu przez artystę wolności. Nie obniża to jednak wartości tych prac oraz ich znaczenia jako dowodu zbrodni i materiału edukacyjnego, gdyż zostały one wykonane przez bezpośredniego świadka tamtych wydarzeń.”
Unikalne Dokumenty Obrazujące Życie w Obozie
Do Muzeum trafiły także obozowe dokumenty, w tym dwa grypsy napisane przez Waldemara Nowakowskiego w październiku 1944 r. do swojej przyszłej żony, Marii Żelińskiej, oraz dwanaście listów obozowych i dwie karty pocztowe wysłane przez Marię Żelińską do matki.
Dr Wojciech Płosa, kierownik Archiwum Muzeum, wyjaśnił: „Korespondencja Marii Anny Żelińskiej zawiera niewiele informacji o jej losach obozowych, co jest zrozumiałe z uwagi na cenzurę esesmanów. Natomiast grypsy Waldemara Nowakowskiego to unikatowe przykłady wymiany korespondencji wewnątrz obozu.”
Życie i Działalność Waldemara Nowakowskiego
Waldemar Nowakowski urodził się 10 listopada 1917 r. w Białogródku na Ukrainie. Studiował geodezję na Politechnice Warszawskiej i za działalność w ZHP został aresztowany w maju 1940 r. w Warszawie, a następnie deportowany do Auschwitz. W obozie pracował w magazynie drewna i komando rolniczym, a za dostarczanie żywności współwięźniom trafił do karnej kompanii. Po wyzdrowieniu pełnił funkcję pisarza, a potem blokowego obozowego szpitala. Po wojnie studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, poświęcając się pracy pedagogicznej i grafice użytkowej. Zmarł 30 stycznia 1984 r.
Życie Marii Anny Nowakowskiej
Maria Anna Nowakowska, z domu Żelińska, urodziła się 4 kwietnia 1921 r. w Ropczycach. W czasie wojny została aresztowana w Krakowie i deportowana do Auschwitz. Po wojnie wyszła za mąż za Waldemara Nowakowskiego, ukończyła Szkołę Pielęgniarstwa i pracowała jako przełożona pielęgniarek w Krakowie. Zmarła 18 listopada 1988 r.